Sirozun Son Evresi (Dekompanse Siroz) Nedir?
Siroz, karaciğerde geri dönüşü olmayan hasar ve skarlaşma (fibrozis) ile karakterize kronik bir karaciğer hastalığıdır. Hastalık ilerledikçe, karaciğerin işlevleri giderek bozulur. Son evre siroz, genellikle "dekompanse siroz" olarak adlandırılır. Bu aşamada, karaciğer artık normal işlevlerini yerine getiremez ve vücutta ciddi komplikasyonlar ortaya çıkar. Bu evre, hastalığın en ciddi ve hayatı tehdit eden aşamasıdır.
Sirozun Son Evresinde Görülen Başlıca Belirtiler ve Komplikasyonlar
Bu belirtiler, karaciğerin sentez, detoksifikasyon ve depolama gibi temel işlevlerinin bozulmasından kaynaklanır.
- Asit (Karında Sıvı Birikmesi): Karın boşluğunda anormal miktarda sıvı birikmesidir. Bu, karında şişkinlik, ağrı, rahatsızlık hissi ve nefes darlığına neden olur. Sirozun son evresinin en karakteristik belirtilerinden biridir.
- Hepatik Ensefalopati: Karaciğerin kanı temizleyememesi sonucu, amonyak gibi toksinlerin beyne ulaşması ve beyin fonksiyonlarını bozmasıdır. Belirtileri şunları içerir
- Zihinsel bulanıklık ve konsantrasyon güçlüğü
- Hafıza kaybı
- Kişilik değişiklikleri ve asabiyet
- Uyku düzensizlikleri (gündüz uyuklama, gece uykusuzluk)
- El ve parmaklarda "flapping tremor" (asteriksis) deniren titreme
- Bilinç düzeyinde azalma, sersemlik, koma
- Sarılık (Jaundice): Karaciğerin bilirubini işleyememesi sonucu ciltte ve göz akında sararma görülür. İdrar rengi koyulaşır (çay rengi), dışkı rengi ise açılır (kille rengi).
- Portal Hipertansiyona Bağlı Kanamalar: Siroz, karaciğerdeki kan basıncını artırarak portal hipertansiyona yol açar. Bu da, yemek borusu ve midede varis adı verilen genişlemiş damarların oluşmasına neden olur. Bu varisler kolayca yırtılabilir ve hayatı tehdit eden şiddetli kanamalara yol açar. Belirtileri arasında kanlı kusma (kahve telvesi görünümünde veya parlak kırmızı) ve siyah, katran gibi dışkı (melena) bulunur.
- Şiddetli Kaşıntı (Pruritus): Safra tuzlarının ciltte birikmesine bağlı olarak ortaya çıkan, inatçı ve şiddetli bir kaşıntıdır.
- Kas Erimesi (Kaşeksi) ve Şiddetli Halsizlik: Vücut enerji ve protein üretiminde zorlanır, bu da kas kütlesinde ciddi kayba ve aşırı halsizliğe yol açar.
- Hepatorenal Sendrom: İlerlemiş karaciğer yetmezliğine bağlı olarak böbrek fonksiyonlarının ani bir şekilde bozulmasıdır. İdrar çıkışında azalma ve böbrek yetmezliği bulguları görülür.
- Kanama Bozuklukları: Karaciğer, pıhtılaşma faktörlerini üretemez. Bu da kolay morarma, burun kanaması, diş eti kanamaları ve küçük kesiklerde bile uzun süren kanamalara neden olur.
- Hiponatremi (Kanda Sodyum Düşüklüğü): Su ve elektrolit dengesinin bozulması sonucu ortaya çıkar, halsizlik, bulantı, baş ağrısı ve bilinç değişikliklerine yol açabilir.
Sonuç ve Tedavi Yaklaşımı
Sirozun son evresi, tıbbi bir acil durumdur ve hastanede yoğun bakım koşullarında tedavi gerektirir. Tedavinin amacı komplikasyonları yönetmek, semptomları hafifletmek ve yaşam kalitesini mümkün olduğunca iyileştirmektir. Bu aşamada, karaciğer nakli genellikle tek kalıcı tedavi seçeneğidir. Bu belirtilerden herhangi biri görüldüğünde derhal bir sağlık kuruluşuna başvurmak hayati önem taşır. |