Dalak yırtığı belirtileri nelerdir?

Dalak, karnınızın sol üst kısmında, diyaframın hemen altında bulunan bir organdır. Vücudunuzdaki kanı filtrelemek, eski kan hücrelerini temizlemek ve enfeksiyonlarla savaşmaya yardımcı olmak gibi önemli işlevleri vardır. Bir darbe veya travma sonucu dalağın yırtılmasına "dalak rüptürü" denir. Bu, iç kanamaya neden olabileceği için tıbbi bir acil durumdur ve hayati tehlike oluşturabilir.

Belirtiler, yırtığın şiddetine ve iç kanamanın miktarına bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Belirtiler genellikle karın bölgesindeki travmayı takiben ortaya çıkar.

• Karın Ağrısı: En yaygın belirtidir. Özellikle karnın sol üst kısmında şiddetli ve keskin bir ağrı hissedilir. Bazen ağrı sol omuza vurabilir (Kehr belirtisi). Bu, diyaframın tahriş olmasından kaynaklanan klasik bir işarettir.
• Hassasiyet ve Şişlik: Karın bölgesi, özellikle sol üst kadran, dokunmaya karşı çok hassas hale gelir ve şişebilir.
• Baş Dönmesi veya Baygınlık Hissi: İç kanama nedeniyle kan basıncı düşer (hipotansiyon). Bu da baş dönmesi, sersemlik, ayakta durmakta zorlanma ve hatta bayılmaya neden olabilir.
• Bulantı ve Kusma: Mide bulantısı ve kusma sık görülen belirtiler arasındadır.
• Ciltte Solukluk: İç kanama nedeniyle kansızlık (anemi) gelişebilir, bu da cildin alışılmadık şekilde soluk görünmesine yol açar.
• Soğuk ve Nemli Cilt: Vücut, kan kaybına ve düşük tansiyona tepki olarak cilt soğuk ve terli bir hal alabilir.
• Hızlı Kalp Atışı (Taşikardi): Vücut, dolaşımdaki kan miktarındaki azalmayı telafi etmek için kalp atış hızını artırır.
• Görme Bozuklukları (Bulanık Görme): Düşük kan basıncı beyne yeterli kan gitmemesine neden olarak görmede bulanıklığa yol açabilir.
• Huzursuzluk veya Kafa Karışıklığı: Beyne yetersiz oksijen gitmesi, kafa karışıklığı, ajitasyon veya aşırı huzursuzluğa neden olabilir.
• Bilinç Kaybı: Şiddetli ve hızlı kan kaybı durumunda bilinç kaybı meydana gelebilir.

Karın bölgesine, özellikle sol tarafa gelen herhangi bir şiddetli darbe veya travma sonrası yukarıdaki belirtilerden herhangi birini yaşarsanız, derhal acil tıbbi yardım almanız hayati önem taşır. Dalak yırtığı zamanında müdahale edilmezse, şok ve ölümle sonuçlanabilecek ciddi bir iç kanamaya neden olabilir.

Tanı ve Tedavi

Doktorunuz fiziksel muayene yapacak ve tanıyı doğrulamak için ultrason, BT (bilgisayarlı tomografi) taraması gibi görüntüleme testleri isteyecektir. Tedavi, yırtığın ciddiyetine bağlıdır. Bazı küçük yırtıklar hastanede gözlem altında tutularak ve istirahatle iyileşebilirken, daha ciddi vakalarda ameliyat (splenektomi) gerekebilir. Ameliyatta yırtılan dalak onarılır veya tamamen alınır. Dalak alındığında, kişinin belirli enfeksiyonlara karşı daha savunmasız hale gelmesi nedeniyle aşılama gibi önlemler gerekli olacaktır.