Psikojenik öksürük belirtileri nelerdir?

Psikojenik öksürük, fiziksel bir neden (soğuk algınlığı, astım, alerji vb.) olmaksızın, psikolojik faktörlerin tetiklediği bir öksürük türüdür. Genellikle "alışkanlık öksürüğü" veya "tik öksürüğü" olarak da adlandırılır ve çoğunlukla çocuklarda görülse de yetişkinlerde de ortaya çıkabilir. Bu durum, stres, kaygı, duygusal çatışmalar veya dikkat çekme ihtiyacı gibi psikolojik temellere dayanır.

Psikojenik Öksürük Belirtileri

Psikojenik öksürüğün tipik belirtileri şunlardır:

• Kuru ve gıcık şeklinde bir öksürük: Genellikle balgam veya mukus eşlik etmez ve sesi "havlar" gibi veya kesik kesik olabilir.
• Uykuda kaybolması: Fiziksel nedenli öksürüklerin aksine, psikojenik öksürük genellikle uyku sırasında tamamen durur, çünkü bilinçaltı tetikleyiciler devre dışı kalır.
• Stres veya heyecanla artış göstermesi: Öksürük, duygusal gerilim, sınav kaygısı, aile içi tartışmalar veya sosyal ortamlarda belirgin şekilde kötüleşebilir.
• Dikkat dağıtıldığında azalması: Kişi oyun oynarken, televizyon izlerken veya başka bir aktiviteye odaklandığında öksürük şiddeti azalır veya geçici olarak kaybolur.
• Uzun süre devam etmesi: Öksürük haftalar veya aylar boyunca sürebilir ve geleneksel tedaviler (öksürük şurupları, antibiyotikler) işe yaramaz.
• Fiziksel muayenede anormallik olmaması: Akciğer röntgeni, solunum testleri gibi tetkiklerde herhangi bir fiziksel sorun tespit edilmez.
• Bozukluk veya tik benzeri özellikler: Öksürük, istemsiz bir alışkanlık haline gelebilir ve kişi bunu fark etmeyebilir; bazen boğaz temizleme ihtiyacı gibi hissedilir.
• Eşlik eden psikolojik belirtiler: Kaygı, depresyon, okul fobisi veya sosyal izolasyon gibi diğer duygusal semptomlar görülebilir.

Psikojenik Öksürüğün Nedenleri

Psikojenik öksürük, çeşitli psikolojik faktörlerden kaynaklanabilir:

• Stres ve kaygı: Günlük yaşam baskıları, travmatik olaylar veya performans kaygısı tetikleyebilir.
• Dikkat çekme ihtiyacı: Özellikle çocuklarda, aile veya çevreden ilgi görmek için bilinçaltı bir davranış olarak gelişebilir.
• Alışkanlık ve tikler: Geçmişte yaşanan bir üst solunum yolu enfeksiyonu sonrası öksürük, alışkanlık haline dönüşebilir.
• Duygusal çatışmalar: İfade edilmeyen öfke, üzüntü veya hayal kırıklığı gibi duygular bedensel bir tepki olarak ortaya çıkabilir.

Tanı ve Tedavi

Psikojenik öksürük tanısı, diğer fiziksel nedenlerin dışlanmasıyla konulur. Tedavi genellikle psikolojik temellidir:

• Psikoterapi: Bilişsel davranışçı terapi (BDT) gibi yöntemlerle öksürüğe neden olan duygusal faktörler ele alınır.
• Gevşeme teknikleri: Nefes egzersizleri, meditasyon veya yoga gibi uygulamalar stresi azaltmaya yardımcı olur.
• Aile danışmanlığı: Özellikle çocuklarda, aile dinamiklerinin iyileştirilmesi önemlidir.
• İlaç tedavisi: Altta yatan kaygı veya depresyon varsa, hekim kontrolünde ilaçlar kullanılabilir.

Psikojenik öksürük, fiziksel olarak zararlı olmasa da yaşam kalitesini düşürebilir. Doğru teşhis ve erken müdahale ile çoğu vakada başarılı sonuçlar alınır. Eğer benzer belirtiler gözlemliyorsanız, bir çocuk psikiyatristi veya psikolog ile görüşmeniz önerilir.